Vitamine B12, ook bekend als cobalamine, is een essentiële in water oplosbare vitamine. Het moet via de voeding worden ingenomen; het is van nature aanwezig in sommige voedingsmiddelen, toegevoegd aan andere en is verkrijgbaar als voedingssupplement en voorgeschreven medicatie. Het is vereist in het lichaam voor de normale vorming van rode bloedcellen, zenuwgezondheid en -functie, evenals DNA-synthese.
Wanneer vitamine B12 van nature in voedsel voorkomt, is het gebonden aan eiwitten en moet het worden vrijgegeven. Dit gebeurt door de activiteit van zoutzuur en enzymen in de maag. In voedsel dat is verrijkt met vitamine B12 en voedingssupplementen is het al in vrije vorm en hoeft het niet te worden vrijgegeven. Vrije vitamine B12 combineert met een stof in de maag die intrinsic factor wordt genoemd. Het resulterende complex kan vervolgens worden opgenomen in de dunne darm. Intrinsic factor is vereist om de opname van vitamine B12 mogelijk te maken.
Vitamine B12-tekort
Vitamine B12-tekort wordt gekenmerkt door megaloblastaire anemie, vermoeidheid, zwakte, constipatie, verlies van eetlust en gewichtsverlies. Gevoelloosheid en tintelingen in de handen en voeten kunnen ook voorkomen. Andere symptomen van vitamine B12-tekort zijn moeite met het bewaren van evenwicht, depressie, verwardheid, dementie, slecht geheugen en pijn in de mond of tong. Veel van deze symptomen zijn algemeen en kunnen het gevolg zijn van een verscheidenheid aan medische aandoeningen anders dan vitamine B12-tekort.
Wie loopt risico op een vitamine B12-tekort?
- Ouderen lopen het risico op een suboptimale vitamine B12-status of -tekort. Dit komt door een verlaagd zoutzuurgehalte in de maag, wat ook de groei van normale bacteriën die vitamine B12 gebruiken, kan verhogen, waardoor de hoeveelheid die het lichaam tot zijn beschikking heeft, verder afneemt.
- Bij mensen met pernicieuze anemie ontbreekt het intrinsieke factor-enzym in de maag, dat nodig is om vitamine B12 te absorberen.
- Mensen met coeliakie en de ziekte van Crohn kunnen mogelijk niet voldoende vitamine B12 uit voedsel opnemen.
- Personen die een gastro-intestinale operatie hebben ondergaan, hetzij aan de maag, waardoor de productie van maagzuur of intrinsieke factor is aangetast, hetzij aan het specifieke deel van de dunne darm dat de absorptie van vitamine B12 mogelijk maakt.
- Strikte vegetariërs en veganisten lopen een groter risico op een tekort, omdat vitamine B12 in natuurlijke vorm voorkomt in dierlijke producten.
Hieronder vindt u de beste bronnen van vitamine B12:
- Mosselen
- Lever
- Forel
- Zalm
- Tonijn
- Schelvis
- Rundvlees
- Lam
- Melk
- Yoghurt
- Kaas
- Eieren
- Kip
- Voedingsgist (verrijkt)
Het is belangrijk om de redenen voor vitamine B12-tekort te begrijpen om de niveaus te verhogen. Voor sommigen kan een dieetverandering de vitamine B12-status verbeteren, maar voor anderen kunnen supplementen of injecties door de huisarts nodig zijn.
