Lage cortisolspiegels: oorzaken en gevolgen

Cortisol is een hormoon dat uw lichaam van nature produceert in de bijnieren en dat een aantal belangrijke rollen in het lichaam vervult. De belangrijkste functie is om het lichaam te helpen reageren op stress.

Lage cortisolspiegels kunnen worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder stress, bepaalde medische aandoeningen (zoals de ziekte van Addison, congenitale adrenale hyperplasie of hypofysetumoren) en medicijnen (zoals glucocorticoïdetherapie of antischimmelmiddelen). In sommige gevallen is de oorzaak van lage cortisolspiegels onbekend.

Hoe een laag cortisolgehalte uw dagelijkse leven beïnvloedt

• Energiedip: Voelt u zich wel eens superenthousiast en om 15.00 uur alweer uitgeput? Cortisol stijgt van nature in de ochtend om je op gang te helpen en daalt geleidelijk gedurende de dag. Wanneer cortisol uit balans is, kan dit ritme verstoord raken, wat leidt tot energie-uitbarstingen gevolgd door plotselinge crashes. Het bijhouden van je energieniveaus gedurende meerdere dagen kan een patroon onthullen dat kan helpen het probleem te lokaliseren.

• Slaapproblemen: Cortisol daalt 's nachts van nature, waardoor uw lichaam het signaal krijgt dat het tijd is om te gaan slapen. Als de niveaus afwijken, kan het in slaap vallen of doorslapen moeilijk zijn. Dit verstoort de productie van melatonine, uw natuurlijke slaaphormoon. Als een laag cortisolgehalte het slapen moeilijk maakt, probeer dan ontspanningstechnieken voor het slapengaan of praat met uw arts over natuurlijke slaapmiddelen.

• Hersenmist: Cortisol is nodig voor concentratie en mentale helderheid. Lage niveaus kunnen helder denken tot een uitdaging maken, wat leidt tot moeite met het onthouden van namen, moeite met het herinneren van woorden of een algemeen "wazig" gevoel in je hoofd. Bij sommige mensen verbetert cortisol-gerelateerde hersenmist naarmate hun niveaus in evenwicht komen.

• Overweldigd voelen: Cortisol is uw 'vecht- of vlucht'-brandstof, die u helpt om met stressvolle situaties om te gaan. Onevenwichtigheden kunnen zelfs kleine problemen als een crisis laten voelen, omdat cortisol helpt bij het reguleren van de amygdala, het angstcentrum van je hersenen. Mindfulness-oefeningen zoals meditatie of ademhalingsoefeningen kunnen helpen een overactieve stressreactie te kalmeren, zelfs als je cortisolniveaus nog niet zijn waar ze zouden moeten zijn.

Wat veroorzaakt een laag cortisolniveau?

Een laag cortisolniveau kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, waaronder:

1. Medische aandoeningen: Bepaalde medische aandoeningen kunnen een laag cortisolniveau veroorzaken, zoals de ziekte van Addison (een auto-immuunziekte die de bijnieren aantast), congenitale bijnierhyperplasie (een genetische aandoening die de bijnieren aantast) en hypofysetumoren (die de hypofyse kunnen beschadigen en de productie van hormonen zoals cortisol kunnen beïnvloeden).
2. Medicijnen: Langdurig gebruik van steroïden (vaak gebruikt voor de behandeling van astma/COPD, ontstekingen of auto-immuunziekten) is de meest voorkomende oorzaak van het syndroom van Cushing, omdat langdurig gebruik of hoge doses steroïden kunnen leiden tot een te hoog cortisolniveau.
3. Stress: Aanhoudende chronische stress kan leiden tot een verstoring van de cortisolspiegel, wat kan resulteren in een laag cortisolniveau.
4. Ondervoeding : Ondervoeding kan leiden tot een laag cortisolniveau, omdat het lichaam mogelijk niet over voldoende voedingsstoffen beschikt om voldoende cortisol aan te maken.
5. Genetische aanleg: Sommige mensen hebben een genetische aanleg voor een laag cortisolniveau.
6. Andere ziekten: Bepaalde ziekten of infecties, zoals sepsis, tuberculose en schimmelinfecties, kunnen ook een laag cortisolniveau veroorzaken.

In sommige gevallen is de oorzaak van lage cortisolniveaus onbekend. Het is belangrijk om een ​​arts te raadplegen als u symptomen van lage cortisolniveaus heeft, zoals vermoeidheid, zwakte, gewichtsverlies en lage bloeddruk.

Wat is de ziekte van Addison?

De ziekte van Addison, ook bekend als primaire bijnierinsufficiëntie, is een zeldzame, chronische endocriene aandoening die de bijnieren aantast. De bijnieren zijn kleine klieren bovenop elke nier die hormonen produceren, waaronder cortisol en aldosteron.

Bij de ziekte van Addison produceren de bijnieren niet genoeg van deze hormonen, wat leidt tot verschillende symptomen. De meest voorkomende symptomen zijn vermoeidheid, zwakte, gewichtsverlies en lage bloeddruk. Andere symptomen kunnen misselijkheid, braken, diarree, verdonkering van de huid (door hyperpigmentatie) en hunkering naar zout zijn.

De ziekte van Addison kan optreden als gevolg van een auto-immuunziekte, infectie of letsel aan de bijnieren. In sommige gevallen is de oorzaak van de ziekte van Addison onbekend.

De ziekte van Addison wordt vastgesteld door een combinatie van bloedonderzoeken, lichamelijk onderzoek en beeldvormende onderzoeken. De behandeling van de ziekte van Addison bestaat doorgaans uit het nemen van vervangende doses hormonen, zoals cortisol en aldosteron, om de hormonen te vervangen die de bijnieren niet produceren.

De ziekte van Addison is een chronische aandoening die meestal een levenslange hormoonvervangingstherapie vereist. Het is belangrijk om nauw samen te werken met een zorgverlener om de aandoening te behandelen en complicaties te voorkomen.

Wat zijn de tekenen en symptomen van de ziekte van Addison?

De tekenen en symptomen van de ziekte van Addison kunnen variëren en kunnen zich geleidelijk ontwikkelen in de loop van de tijd. Veelvoorkomende tekenen en symptomen zijn:

Vermoeidheid: Mensen met de ziekte van Addison kunnen zich moe, zwak en energieloos voelen.

Gewichtsverlies: Onverklaarbaar gewichtsverlies is een veelvoorkomend symptoom, ondanks een normale of toegenomen eetlust.

Lage bloeddruk: De ziekte van Addison kan een lage bloeddruk veroorzaken, wat kan leiden tot duizeligheid of flauwvallen.

Buikpijn: Sommige mensen kunnen last krijgen van buikpijn, misselijkheid, braken of diarree.

Huidveranderingen: De huid kan donkerder worden, vooral op plekken die aan de zon worden blootgesteld, zoals het gezicht, de handen en de voeten.

Zoutbehoefte: Mensen met de ziekte van Addison kunnen een sterke behoefte aan zout hebben, wat kan leiden tot een overmatige zoutinname.

Stemmingswisselingen: De ziekte van Addison kan stemmingswisselingen veroorzaken, zoals depressie of angst.

Spierzwakte: Mensen kunnen last krijgen van spierzwakte, waardoor ze moeite hebben met het tillen van voorwerpen of het lopen.

Hypoglykemie: Een lage bloedsuikerspiegel kan optreden als gevolg van een tekort aan cortisol. Symptomen zijn onder meer trillen, zweten en verwardheid.

Het is belangrijk om op te merken dat deze symptomen ook door andere aandoeningen kunnen worden veroorzaakt, en een definitieve diagnose van de ziekte van Addison vereist een combinatie van bloedonderzoeken, lichamelijk onderzoek en beeldvormende onderzoeken. Als u vermoedt dat u de ziekte van Addison heeft, is het belangrijk om een ​​zorgverlener te raadplegen.

Kun je teveel cortisol hebben?

Ja, het is mogelijk om teveel cortisol in het lichaam te hebben, een aandoening die bekend staat als het syndroom van Cushing (ook bekend als hypercortisolisme) . Dit kan gebeuren wanneer het lichaam gedurende een langere periode wordt blootgesteld aan hoge niveaus cortisol, wat kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder:

Medicijnen: Bepaalde medicijnen, zoals glucocorticoïden, die worden gebruikt om aandoeningen als ontstekingen en auto-immuunziekten te behandelen, kunnen leiden tot een te hoog cortisolniveau als ze in hoge doseringen of gedurende langere tijd worden ingenomen.

Stress: Chronische stress kan leiden tot een verstoring van de cortisolspiegel, wat kan resulteren in een hoog cortisolniveau.

Tumoren: Tumoren in de hypofyse of bijnieren kunnen een overproductie van cortisol veroorzaken.

Symptomen van hoge cortisolspiegels kunnen zijn: gewichtstoename, met name rond het gezicht (wat een klassiek 'maanvormig gezicht'-uiterlijk geeft) en de rug (wat een 'buffelnek' wordt genoemd), terwijl centrale obesitas optreedt met slanke benen en armen. Ook worden huidveranderingen gezien, zoals gemakkelijk blauwe plekken en striae, spierzwakte, hoge bloeddruk, diabetes en osteoporose. Mensen kunnen ook angst, depressie en vermoeidheid ervaren.

Het is belangrijk om een ​​zorgverlener te raadplegen als u vermoedt dat u hypercortisolisme heeft. De diagnose wordt doorgaans gesteld door een combinatie van bloedonderzoeken, beeldvormende onderzoeken en lichamelijk onderzoek. Behandelingsopties omvatten chirurgie, radiotherapie en medicatie.

Kan ik mijn cortisolniveau testen?

Er zijn verschillende tests die gebruikt kunnen worden om cortisolniveaus in het lichaam te meten. Deze tests worden vaak uitgevoerd in de tweedelijnszorg onder een consultant-endocrinoloog:

Bloedtest: Er wordt een bloedmonster afgenomen en geanalyseerd op cortisolniveaus. Deze test kan op elk moment van de dag worden uitgevoerd, maar geeft mogelijk geen compleet beeld van de cortisolniveaus gedurende de dag.

Speekseltest: Er wordt een speekselmonster verzameld en geanalyseerd op cortisolniveaus. Deze test kan thuis worden uitgevoerd en kan een gedetailleerder beeld geven van cortisolniveaus gedurende de dag.

Urinetest: Er wordt een urinemonster verzameld en geanalyseerd op cortisolniveaus. Deze test kan een gedetailleerder beeld geven van cortisolniveaus gedurende meerdere dagen.

Dexamethason suppressietest: Een lage dosis van de synthetische glucocorticoïde, dexamethason, wordt toegediend met cortisolniveaus die voor en na worden gemeten. Deze test wordt gebruikt om te bepalen of er sprake is van een disfunctie in het feedbackmechanisme dat de cortisolproductie reguleert.

Het is belangrijk om op te merken dat de gekozen test en de timing van de test kunnen variëren, afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak van de cortisol-onbalans en de symptomen die het individu ervaart. Een zorgverlener kan advies geven over de juiste test en timing.

Referenties

1. Thau L, Gandhi J, Sharma S. Fysiologie, Cortisol. [Bijgewerkt 29 mei 2020]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 jan.-. ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538239/ )
2. Huecker MR, Dominique E. Bijnierinsufficiëntie. [Bijgewerkt 15 okt. 2020]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 jan.-. ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441832/ )
3. Ziekte van Addison. Merck Manual. Geraadpleegd op 13 september 2020. ( https://www.merckmanuals.com/professional/endocrine-and-metabolic-disorders/adrenal-disorders/addison-disease )
4. Bijnierinsufficiëntie (ziekte van Addison). John's Hopkins. Geraadpleegd op 13 september 2020. ( https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/underactive-adrenal-glands–addisons-disease )
5. Ziekte van Addison. Mayo Clinic. Geraadpleegd op 13 september 2020. ( https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/addisons-disease/symptoms-causes/syc-20350293 )
6. Nicolaides NC, Chrousos GP, Charmandari E. Bijnierinsufficiëntie. [Bijgewerkt op 14 oktober 2017]. In: Feingold KR, Anawalt B, Boyce A, et al., redacteuren. Endotekst [Internet]. Zuid-Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.; 2000-. ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279083/ )
7. Symptomen en oorzaken van bijnierinsufficiëntie en de ziekte van Addison. NIH. Geraadpleegd op 13 september 2020. ( https://www.niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/adrenal-insufficiency-addisons-disease/symptoms-causes )
8. Syndroom van Cushing. Mayo Clinic. Geraadpleegd op 13 september 2020. ( https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cushing-syndrome/symptoms-causes/syc-20351310 )
9. Corticotrophin-releasing hormone. You and Your Hormones van The Society of Endocrinology. Geraadpleegd op 13 september 2020. ( https://www.yourhormones.info/hormones/corticotrophin-releasing-hormone/ )